Hallo! Ik ben Joost, zesde generatie boer. Vorig jaar heb ik mijn droombaan in het Amsterdamse bedrijfsleven opgezegd om de relatie tussen koeien, kaas en klimaat te herontdekken. Kunnen die wél duurzaam samengaan? Boerderij ‘De Eenzaamheid’ is een innovatie-eiland voor regeneratieve landbouwmethoden en verdienmodellen. We starten nu met een kippencamper! Doe je mee?

————————-

UPDATE: De 100% is binnen!

Yehheesssss! Dank aan alle crowdfunders voor mogelijk maken van de kippencamper. We gaan meteen van start met de bouw! Maar er is meer.. Als we het maximale bedrag halen kunnen we de kippencamper voorzien van zonnepanelen, accu en regelkast. Hiermee kunnen we de buitendeuren en legnesten automatisch openen en sluiten en extra maatregelen nemen om de kippies te beschermen ter voorkoming van predatie. Goed voor het welzijn van dier en boer. Let’s go! 🙂

————————-

Boerderij de Eenzaamheid
Al 5 generaties lang maakt onze familie kaas op een eiland vlakbij Leiden. Iedere generatie geeft op geheel eigen wijze invulling aan de boerderij. Dat noemen wij traditie. Mijn ouders Jan en Roos hebben het bedrijf in 2000 omgeschakeld naar biologisch en onze Wilde Weide kaas van Noordwijk tot New York beschikbaar gemaakt. Vorig jaar ben ik teruggekeerd op het platteland om samen met mijn ouders en ons team de relatie tussen koeien, kaas en klimaat te onderzoeken. Kunnen die wel duurzaam samengaan?!

Route Regeneratief 2040
Regeneratieve landbouw is een set van landbouwprincipes en -methoden die bodem en biodiversiteit verbeteren, CO2 opslaat in de bodem en boeren en het platteland weer cool maakt. Wij hebben ons hierin verdiept en proberen zoveel mogelijk best practices die in ons gebied relevant zijn te implementeren. Denk aan de manier van begrazen met de dieren, de grond niet omploegen en het verwilderen van de polder. Het doel is een levendige, weerbare eilandpolder die tegen een klimaatstootje kan. Vol met koeien, schapen, kippen, vogels, insecten, nematoden, grassen, kruiden, struiken en bloemen. Op het erf creeren we verschillende pleinen: een voor koeienstal en kaasmakerij, een voor recreatie en educatie en een voor de ontwikkeling van duurzame landbouwmethoden met een moestuin, (thee)hagen en kalkoenmobielen. Dat leeft!

Wij onderzoeken ons landschap met ecologen en waterexperts om de draagkracht te bepalen, schetsen met ontwerpers optimale habitats om zoveel mogelijk leven te faciliteren en werken met andere ondernemers aan nieuwe verdienmodellen uit voedsel, vezels en ecosysteemdiensten.

Om daar te komen hebben we onze strategie Route Regeratief 2040 bestaande uit drie peilers:

(1) RE:invent => melkveehouderij opnieuw uitvinden
(2) RE:generate => nieuwe landbouwssystemen en verdienmodellen ontwikkelen
(3) RE:wild / wet => ruimte aan wildernis / vernatting geven (in onze veenweidepolder zorgt dat voor CO2 opslag).

De eerste stappen in onze regeneratieve reis
De eerste stap is een samenwerking tussen koeien en kippen te faciliteren. Koeien worden vaak gezien als een probleem, maar zijn in een Veenweidepolder als de onze ideale landschapsbeheerders. Met de juiste manier van (strip)grazen versnellen ze het proces van geboorte-groei-overlijden-verteren van de vegetatie en helpen ze CO2 opslaan in de bodem. Door de kippen achter de koeien aan te laten grazen versterken we de bodem en biodiversiteit en produceren we de beste kwaliteit eieren. Hoe zit dat?

Kippen krabben in het weiland waardoor kruiden de kans krijgen te ontkiemen en zich te vestigen tussen het gras. Goed voor de biodiversiteit! Kippen gaan ook op zoek naar voedsel in koeienvlaaien en verspreiden dan de mest waardoor deze beter is op te nemen door de bodem. Zo biedt het buitenleven de kippen een divers dieet. Dat proef je aan de eieren en zie je aan de mooie rooie dooier! De eieren zijn voor ons een nieuw verdienmodel en worden verkocht aan de betere locale restaurants en speciaalzaken.

Vorig jaar hebben we met een pilot met 10 kippen mooie resultaten behaald, nu schalen we op naar 150 kippen.

Innovatieve kippencamper
Met jullie bijdrage bouwen wij een waanzinnige kippencamper die in alle behoeften van 150 kippen voorziet: een veilige rustplaats, een comfortabel legnest en voldoende eten en drinken. Een mobiel paleisje waarmee de kippen achter de koeien aan door de polder reizen. De kippenkar wordt meerdere keren per week verplaatst met de trekker en iedere dag hebben ze toegang tot een vers stuk weiland.

De investering voor de kippenkar en natuurlijk de kippen bedraagt €15.000,-. De kar bouw ik samen met techneut oom Henk (verantwoordelijk voor de onderbouw) en timmerkoning Pieter (verantwoordelijk voor de bovenbouw). Henk bouwt een meebewegende onderbouw die de drassige omstandigheden van onze veenweidepolder aankan en Pieter bouwt een mooie behuizing. (ons model zal wat groter zijn en een dak van duurzame red cedar shingles in plaats van riet hebben).

Hoe kun jij helpen en wat krijg je er voor terug?
Alleen met jullie hulp is het mogelijk om deze nieuwe, duurzame vorm van landbouw te realiseren. Iedereen die meedoet ontvangt een mooie beloning in de vorm van een activiteit of product en updates over de bouw van de kippencamper en ontwikkelingen op de boerderij. Het lijkt mij waanzinnig mooi om samen met jullie de kippen een vrij weilandleven en comfortabel onderdak te geven. Want… een vrije kip is een blije kip 🙂

Doe mee en vertel het voort!

Bekijk dit verhaal op de website van CrowdAboutNow hier.

Hoe kleiner het bedrijf, hoe minder kans dat er een opvolger klaar staat. Bij boomkwekers van 55 jaar en ouder heeft maar 22 procent een opvolger, in de bloembollenbedrijven 37 procent en bij de melkveehouderij 63 procent. 

Herkenbaar, vindt Rik Pennings namens LTO Noord. Zelf heeft hij een bollenteeltbedrijf in Noordwijkerhout en hij ziet dat het aantal bedrijven in de regio afneemt. Daarentegen blijft het bollenareaal gelijk dus dat betekent dat andere bedrijven de teeltgronden in gebruik nemen. Hetzelfde gebeurt in de melkveehouderij waar minder bedrijven toch net zoveel melk blijven produceren. „De bedrijven worden simpelweg groter. Als ik kijk naar de bollen, zie je dat de kosten toenemen en dus heb je een zekere bedrijfsgrootte nodig om de kosten terug te verdienen. Dus het areaal blijft in stand en is ook echt nodig om gezonde bedrijven te houden.” 

Rendabel
Voor die grotere bedrijven zijn vaak nog wel bedrijfsopvolgers te vinden, constateert hij. De tijd dat agrarische bedrijven min of meer automatisch werden voortgezet door een van de kinderen, is voorbij. Jonge ondernemers zijn hoger opgeleid en kijken kritischer naar de bedrijfsresultaten. Ze hebben geen zin om 70 tot 80 uur te werken, zonder dat die uren lonen. „De wat grotere bedrijven zijn blijkbaar rendabeler en bovendien is het werk ook meer divers. Daar is meer ruimte om ook andere dingen te doen dan alleen produceren”, aldus de LTO-bestuurder. 

Ondanks dat het voor de agrarische productie en een gezond bedrijfsleven niet erg is dat er minder agrariërs zijn, betreurt hij toch de gang van zaken. „Familiebedrijven die al jaren bestaan, stoppen ermee. Dat is jammer voor de diversiteit van het vak maar ook voor de streek. De overheid wil graag diversiteit zoals groen rond het bedrijf en thuisverkoop, maar dat verdwijnt juist door deze trend. Ook zie je dat de band tussen het dorp of de buurt en het bedrijfsleven afneemt.” 

Pennings denkt dat er de komende jaren nog meer bedrijven stoppen. Hoeveel en wie dat zijn, wil hij liever niet zeggen. „Waarom? Het brengt je meestal niks als bedrijf als je meldt dat over een paar jaar gaat stoppen. Terwijl stoppen op het juiste moment toch ook een vorm van goed ondernemen is.” 

De CBS-cijfers geven een algemeen beeld van de agrarische sector in Nederland. Maar welke verhalen gaan achter deze cijfers schuil? Voormalig bollenteler Piet van der Poel vertelt waarom hij stopte met het bedrijf. De jonge boer Joost van Schie en boomkweker Joost de Boer leggen uit waarom zij juist kozen voor het voortzetten van het ouderlijke bedrijf. 

Melkveehouderij
Joost van Schie studeerde economie en werkte acht jaar in het bedrijfsleven. Toch maakte hij begin vorig jaar de keuze om de biologische melkveehouderij/kaasboerderij De Eenzaamheid van zijn ouders over te nemen. Een toekomst met een leven op een kantoor ruilde hij in voor een leven tussen de koeien en de kaas, op een eiland in de Kagerplassen. „Een boerderij is een onderneming en je moet creatief zijn. Maar het zou mooi zijn als door bestuurders en beleidsmakers een duidelijke stip op de horizon zou worden gezet.” 

Op 12-jarige leeftijd nam boerenzoon Joost een belangrijke beslissing. „Ik zat aan tafel en zag links water en rechts de koeien. Dat was het moment dat ik besloot geen boer te worden.” Hij werkte na zijn studie voor grote bedrijven tot hij een paar jaar geleden bij zijn ouders in de tuin zat om te informeren naar hun toekomstplannen. „Dat was er niet. Ik besloot te kijken welke kansen er voor het bedrijf waren, ook al had ik niks met koeien. Ik had wel de drang om iets bij te dragen aan de wereld. Bovendien werkt mijn 60-jarige vader nog steeds keihard maar hij straalt enorm veel plezier uit. Dat snap ik en dus ben ik in dit werk gestapt.” 

De jonge boer zit vol plannen zoals meer land beschikbaar stellen voor biodiversiteit en natuur. „We werken al twintig jaar biologisch, maar gebruiken nog wel drijfmest. Dat moet anders, maar daarvoor hebben we een nieuwe stal nodig. Dat wordt nog spannend, want nu draait de boerderij op het harde werken van mijn vader en praktisch geen schuld bij de bank. Als we straks investeren, wordt het anders.” 

Om die reden verwerkt hij de melk tot kaas en is bezig met aanbieden van CO2-opslag en biodiversiteitscredits. „Boeren worden of grootschalig of het worden natuurinclusieve bedrijven met meer inkomstenbronnen, ook weleens als Ot-en-Sienboerderij bestempeld. Voor beide boerderijen is plek. Maak alleen duidelijk wat je in 2040 wil en dan lukt het de Nederlandse boeren. Misschien raak je dan ook veel onzinregels kwijt en krijgen boeren weer meer waardering en eigenwaarde.” 

Met een duidelijke route wordt het wellicht aantrekkelijker voor jongeren om voor het boerenleven te kiezen. „Als er straks te weinig boeren in een regio zitten, verdwijnen ook de loonwerker en andere toeleveranciers. Dus het is dus belangrijk dat er genoeg boeren blijven.” 

Wil je het hele artikel lezen? Bekijk de PDF hier of lees het hier op de website van Leidsch Dagblad.

• Niets wees erop dat Joost van Schie (33) de kaasboerderij van zijn ouders zou overnemen. Hij studeerde economie in Amsterdam en ging daarna aan de slag in het bedrijfsleven.
• Toch begon het drie jaar geleden te kriebelen. Nu is hij fulltime boer en maakt hij het familiebedrijf klaar voor de toekomst.
• Van Schie richt zich op regeneratieve landbouw, een duurzame benadering die mét de natuur werkt. Dat is goed voor het opbouwen van bodemleven, biodiversiteit, waterkwaliteit en CO2-opslag.
  

Al op zijn twaalfde was Joost van Schie ervan overtuigd dat hij de kaasboerderij van zijn ouders niet zou overnemen. Toch verlaat hij nu de Amsterdamse startup-wereld om precies dat te doen, en te gaan boeren in samenwerking met de natuur.

Als je ‘boerderij De Eenzaamheid’ invoert in Google Maps, dirigeert het navigatiesysteem je tot aan de oever van de Zuid-Hollandse Kagerplassen.

Aan de andere kant van het water staat op een klein eiland een pittoreske 19e-eeuwse boerderij die vanaf dit jaar een nieuwe richting in slaat, namelijk die van regeneratieve landbouw: een manier van werken waarbij natuurlijke processen centraal staan en die volgens experts wordt gezien als de landbouw van de toekomst.

Lees het volledige artikel hier.